Pierwsze urządzenia przeciwwybuchowe w osłonie ognioszczelnej wg wymagań normy PNE-17:1929 poddawane były jedynie badaniu wytrzymałości mechanicznej ciśnieniem statycznym oraz kontroli wymiarów szczelin ognioszczelnych. Dopiero norma PN-57/E-08101 wprowadziła wymagania przeprowadzania prób wybuchowych, rozpatrując niezależnie obydwa warunki bezpieczeństwa osłony ognioszczelnej: wytrzymałość mechaniczną na ciśnienie wybuchu (określone w normie) oraz sprawdzenie zabezpieczenia przed przeniesieniem się wybuchu.

Wraz z rozwojem świadomości zagrożeń wybuchem rozwijały się metody oceny urządzeń w wykonaniu przeciwwybuchowym. Wynikające z badań nad właściwościami wybuchowymi mieszanin gazów metody oceny odpowiednich konstrukcji ewoluowały wraz z rozwijającym się rynkiem urządzeń przeciwwybuchowych. Powstawały odpowiednie przepisy krajowe, zastąpione później normami technicznymi, zawierające konkretyzację wymagań i metod badawczych. Pamiętając, że bezpieczeństwo przeciwwybuchowe wywodzi się z górnictwa, przyjmujemy za rzecz oczywistą, że pierwsze polskie normatywne wymagania techniczne dotyczyły właśnie górnictwa węglowego.

System IECEx wprowadza kilka schematów oceny zgodności dających pewność, że urządzenia i systemy są produkowane i użytkowane zgodnie z uznanymi w całym świecie zasadami bezpieczeństwa. Schemat IECEx jest systemem dobrowolnym potwierdzania poprawnej konstrukcji urządzeń przeciwwybuchowych. Dokumenty wydawane przez jednostki w poszczególnych krajach są uznawane przez odpowiadające im jednostki w innych krajach.

Śledząc rozwój metod badawczych urządzeń przeciwwybuchowych oraz normalizację z tym związaną, można zauważyć, że bezpieczeństwo przeciwwybuchowe wywodzi się z górnictwa. To właśnie rozwiązania techniczne w zakresie bezpieczeństwa przeciwwybuchowego po raz pierwszy zastosowane w górnictwie, były podstawą – punktem wyjścia do opracowania podobnych rozwiązań dla przemysłu chemicznego.

Gromadzenie zagrożenia, jakim jest magazynowanie paliw i gazów palnych skutkuje niekiedy poważnym zdarzeniem, takim jak pożar wybuch czy uwolnienie substancji niebezpiecznej. Mimo iż zasady minimalizowania ryzyka są znane – nie zawsze udaje się uniknąć przykrych konsekwencji.

Tekst nowej dyrektywy jest interesującym dokumentem, warto się z nim zapoznać, szczególnie z preambułą, która podaje intencje wprowadzenia takiego uregulowania. W polskim systemie prawnym postanowienia dyrektywy ATEX transponowane są do dwóch aktów prawnych: ustawy o systemie oceny zgodności i rozporządzenia wdrażającego dyrektywę. Dokumenty te należy czytać (i stosować) łącznie. Przyjrzyjmy się kilku interesującym zapisom z preambuły do dyrektywy ATEXn.

Problematyka remontowania urządzeń w wykonaniu przeciwwybuchowym, często poruszana przy okazji omawiania zasad poprawnej eksploatacji, zawsze wzbudza żywą dyskusję. Aktualne obowiązujące rozporządzenie Ministra Gospodarki z dnia 8 lipca 2010 r. – Dz.U. Nr 138, poz. 931 – nakłada na pracodawcę obowiązek dbałości o urządzenia, aby były one używane i konserwowane w sposób zapewniający bezpieczne i właściwe ich funkcjonowanie. Powyższe rozporządzenie wdraża dyrektywę 1999/92/WE.

Techniki zabezpieczeń stosowane w elektrycznych urządzeniach przeciwwybuchowych stały się podwaliną pod zabezpieczania w pozostałych rodzajach wyrobów, takich jak urządzenia nieelektryczne czy systemy ochronne. Już w pierwszych normach traktujących o konstrukcji i wymaganiach dotyczących urządzeń przeciwwybuchowych jako jeden ze znanych rodzajów urządzeń określano urządzenia budowy wzmocnionej (np. pierwsza Polska norma PN-E 17:1929). Wraz z rozwojem wiedzy w zakresie awaryjności rozwiązań technicznych oraz uwzględnianiem metod probabilistycznych bezpieczeństwo przeciwwybuchowe uzupełniono o odporność na uszkodzenia (awarie).