W pierwszym tegorocznym numerze Magazynu Ex, podobnie jak w roku ubiegłym, zamieszczamy informację o pracach w komitetach technicznych zajmujących się przygotowaniem norm z zakresu bezpieczeństwa przeciwwybuchowego. O zmianach w normach mówi się, że przypominają rwącą rzekę. Poniższe podsumowania potwierdzają, że takie porównanie jest wciąż aktualne. Aby wśród licznych zawirowań tej rzeki nie tracili Państwo orientacji, informujemy o tym, jakie nowości zostały niedawno wprowadzone do norm i jakich zmian należy się wkrótce spodziewać.

Wśród norm przyjętych dotychczas w Unii Europejskiej szczególnie przydatne dla realizacji ochrony przed elektrycznością statyczną w strefach Ex są następujące dokumenty.

Przeprowadzenie analizy ryzyka oraz oceny uszkodzeń powodowanych przez wyładowanie piorunowe jest zupełnie nowym wymaganiem stawianym przed projektantami urządzeń piorunochronnych oraz systemów ograniczających narażenia piorunowe instalacji elektrycznej i obwodów sygnałowych. Szczegółowy opis zasad postępowania przedstawiono w normie PN-EN 62305-2 zarówno z roku 2008, jak i 2012.

Technologia radiowa umocniła swoją pozycję w automatyce procesowej. Mimo iż początkowo znajdowano dla niej niewiele zastosowań, ich liczba będzie rosnąć w kolejnych latach. Elektryczna ochrona przeciwwybuchowa nie będzie przeszkodą nie do pokonania. Obecna normalizacja da początek nowym środkom, które będą podejmowane przez producentów, takich jak firma R. STAHL, w celu oferowania użytkownikom nie tylko kompletnych certyfikowanych urządzeń, ale też rozwiązań konfigurowalnych. Jednostki certyfikujące, takie jak BVS, DEKRA, EXAM dostosowały się również do tych urządzeń i już od 10 lat stosują wartości graniczne opisane w tym artykule do swojego procesu certyfikacji. Wprowadzenie rozwiązań radiowych na obszarach niebezpiecznych stanowi wartościowy dodatek do źródeł promieniowania świetlnego i źródeł promieniowania elektromagnetycznego, które mogą działać w różnych strefach.

Elektryzacja środków ochrony osobistej pracowników, w tym odzieży ochronnej, może wywołać stan zagrożenia wybuchem w strefie Ex. Istnieje potrzeba kontrolowania antyelektrostatycznych właściwości odzieży ochronnej przeznaczonej do stosowania w środowisku pracy, w którym może wystąpić atmosfera wybuchowa. Obowiązek stosowania ochrony antyelektrostatycznej w strefach Ex wynika z implementacji dyrektyw UE ATEX. Wytyczne do przeprowadzenia badań klasyfikacyjno-kwalifikacyjnych wyrobów odzieżowych, w postaci opisów odpowiednich procedur i kryteriów oceny wyników, zawierają przedmiotowe Polskie Normy.

Konsekwencją występowania zjawiska elektryczności statycznej w różnych dziedzinach gospodarki narodowej są znaczne straty materialne oraz niewymierne zagrożenie dla życia i zdrowia człowieka. Zagrożenie to wynika przede wszystkim z powstawania wysokoenergetycznych wyładowań, zwłaszcza iskrowych, w obecności mediów łatwo zapalnych lub wybuchowych, oraz z destrukcyjnych oddziaływań sił pola elektrostatycznego, zakłócających przebieg wielu procesów i operacji technologicznych.

Pod względem zagrożenia wybuchem zakłady produkcyjne biodiesla w Europie najczęściej klasyfikuje się jako Strefa 2. Zgodnie z obowiązującymi wymaganiami SA i IEC w Australii zakłady takie klasyfikowane są jako Strefa 1. Największym zatem wyzwaniem, okazał się fakt, iż zwykle stosowane i sprawdzone systemy oraz komponenty technologii BDI nie były zgodne z normami obowiązującymi w Australii. Z tego powodu podjęto decyzję o przekonaniu głównych dostawców oprzyrządowania i sterowania do uzyskania zgodności ze standardem IECEx. Wymagało to znacznego wysiłku, a i producent zakładu i główni dostawcy byli ograniczeni czasowo, łącznie z R. STAHL – dostarczającym rozproszony system wejść/wyjść IS1 dla projektów BDI.

Informacje o pracach komitetów normalizacyjnych w roku 2008

Firma R. STAHL wyposaża statki w technologię automatyzacji od początku lat dziewięćdziesiątych. Jest jednym z niewielu dostawców produkujących przeciwwybuchowe systemy HMI z certyfikatem fabrycznym DNV. Ich wszechstronność, elastyczność zastosowań, bogata funkcjonalność, otwartość skierowana na komunikację i oprogramowanie oraz duża łatwość obsługi ekranów dotykowych, a także praktyczna, modularna budowa sprawiają, że rozwiązania te są przyjazne i ukierunkowane na przyszłe zastosowania dla wielu zadań wizualizacji, monitoringu, kontroli i sterowania nawet w najcięższych warunkach.

Bardzo często w przestrzeniach, w których istnieje zagrożenie wybuchem, występuje konieczność zastosowania różnego rodzaju napędów, np. w wózkach widłowych, w sprężarkach, w agregatach prądotwórczych itp. Ze względów technicznych nie zawsze mogą to być napędy elektryczne i w takich sytuacjach konieczne okazuje się stosowanie napędów spalinowych – do tego celu mogą być używane jedynie napędy w wykonaniu przeciwwybuchowym