Dziedziną, opartą na metodach numerycznych, która najmocniej wpisuje się w zagadnienia związane z bezpieczeństwem przeciwwybuchowym, jest obliczeniowa mechanika płynów (CFD). Rozwiązywanie problemów związanych z dynamiką płynów łączy się tu m.in. z kwestią wymiany ciepła, zmiany stanu skupienia oraz zagadnieniem reakcji chemicznych. Zastosowanie metod obliczeniowych w procesie projektowania oraz później na etapie eksploatacji urządzeń lub instalacji pozwala projektantom oraz użytkownikom na prowadzenie analiz potencjalnych zagrożeń.

Klasyfikacja obszaru to badanie służące analizie i klasyfikacji przestrzeni, w której mogą występować atmosfery wybuchowe. Normy międzynarodowe, według których dokonuje się klasyfikacji stref, to: IEC 60079-10-1 dla atmosfer składających się z palnych gazów i par oraz IEC 60079-10-2 dla atmosfer zawierających pył palny. Poniższy artykuł ma na celu wskazanie trudności, jakie należy wziąć pod uwagę podczas przeprowadzania takiej klasyfikacji z wykorzystaniem normy IEC 60079-10-1.

Wymagania w zakresie ochrony środowiska wymuszają ograniczanie emisji dwutlenku węgla (CO2), tlenku węgla (CO) i dwutlenku siarki (SO2) oraz tlenków azotu (NOX). Najprościej można to osiągnąć, spalając paliwa niepowodujące takich emisji. Do nich należy biomasa pochodzenia rolniczego lub leśnego. Bezpieczne wprowadzenie biomasy do układu nawęglania elektrowni wymaga uwzględnienia jej własności pożarowo-wybuchowych. W tym celu najlepiej dokonać kompleksowej analizy ryzyka wybuchu całej instalacji nawęglania, co zresztą jest przewidziane prawem i jest wykonywane w ramach opracowania dokumentu zabezpieczenia stanowisk pracy przed wybuchem

Wentylatory, chyba jako jedyne z urządzeń nieelektrycznych, były objęte wymaganiami norm, zanim na terenie Polski zaczęła obowiązywać dyrektywa 94/9/WE. Obowiązywała wtedy norma PN-M- 43026:1998 opracowana w oparciu o niemieckie przepisy VDMA 24169 – część 1. Dotyczyła ona wentylatorów przeznaczonych do stosowania w ówczesnej strefie Z1 oraz Z2 zagrożenia wybuchem (obecnie są to odpowiednio strefa 1 oraz strefa 2). Norma obejmowała urządzenia przeznaczone do stosowania w grupie wybuchowości IIA i IIB oraz klas temperaturowych T1–T4 [1]. Norma ta została zastąpiona normą PN-EN 14986:2007, która różni się znacząco od swej poprzedniczki.

Kiosk analizatorów jest obiektem o dużej złożoności zarówno pod względem samej konstrukcji, jak też pod kątem uzgodnień, jakie trzeba przeprowadzić w fazie projektowania i budowania lub modernizacji instalacji technologicznej. Jego projektowanie rozpoczyna się w momencie przekształcania licencji technologicznej na projekt bazowy. Lokalizacja kiosku musi znaleźć się na rysunkach pokazujących rozmieszczenie aparatów technologicznych i orurowania (Plot Plan). W tok projektowania należy włączyć wszystkie branże, rozpoczynając od branży technologicznej poprzez branżę budowlaną, sanitarną, mechaniczną, elektryczną, a kończąc na branży KiA.

Artykuł Stanisława Nowaka, przybliżający zagadnienie kompetencji w zakresie wiedzy o bezpieczeństwie ze szczególnym uwzględnieniem bezpieczeństwa przeciwwybuchowego, jest kolejnym głosem w dyskusji o zagadnieniach pojmowania bezpieczeństwa w szerszych wymiarach. My technicy często w naturalny sposób próbujemy sprowadzić środki bezpieczeństwa wyłącznie do sfery technicznej. Tymczasem w obecnym świecie, przy nieustannie przyspieszającym postępie technicznym, tak wielowymiarowe zagadnienie jak zapewnienie bezpieczeństwa MUSI być rozpatrywane i kształtowane w sposób kulturowy. Tym cenniejsze jest to, że o potrzebie szkoleń i kompetencji pisze osoba zaangażowana stricte w technikę.

Zabezpieczenie stanowisk pracy przed wybuchem jest jednym z warunków koniecznych do spełnienia wymagań Dyrektywy ATEX 137 przez pracodawcę w celu dostosowania stanowisk pracy. Dyrektywa, jak i stosowne rozporządzenie, określają środki realizacji tego celu. Najbardziej oczywistym sposobem jest zapobieganie: tworzeniu się oraz wystąpieniu zapłonu atmosfery wybuchowej. W rzeczywistości może być to trudne do realizacji w wielu aplikacjach przemysłowych np. w przypadku filtrów czy przenośników kubełkowych. Dlatego, aby spełnić wymagania przepisów prawnych, często niezbędne jest stosowanie dodatkowych urządzeń do minimalizacji skutków lub izolacji wybuchu. Należy zaznaczyć, że wszystkie one powinny być zgodne z inną dyrektywą – ATEX 95.

Do stosowania w strefach zagrożonych wybuchem 1, 21, 2 i 22 dostępne są obecnie specjalnie zaprojektowane modele kamer EC-710, EC-730 i EC-750. Dzięki temu, że są małe i lekkie – np. model EC-710 waży 435 g – kamery te można łatwo zainstalować w miejscach o ograniczonej przestrzeni.

Szybki rozwój technologiczny urządzeń przeznaczonych do pracy w przestrzeniach zagrożonych wybuchem powoduje konieczność powstawania nowych, „bardziej dopasowanych” do rodzajów zagrożeń, zabezpieczeń przeciwwybuchowych. Efektem procesu dostosowywania jest szybki rozwój normalizacji i wyodrębnienie wymagań dotyczących urządzeń elektrycznych do stosowania w obecności pyłu palnego, co zrealizowano poprzez serię norm EN 61241. Skutkiem takiego zabiegu jest wprowadzenie nowych rodzajów zabezpieczeń, jak np. ochrona przez obudowę „tD”, wykonanie iskrobezpieczne „iD” czy ochrona za pomocą obudowy hermetyzowanej „mD”. Mimo że wymagania obowiązują już kilka lat, nadal istnieje wiele niedomówień dotyczących zasady działania zabezpieczenia Ex tD czy też różnic pomiędzy iskrobezpieczeństwem Ex i a Ex iD.

Automatyzacja procesów jest obecnie niemożliwa bez elementów, które mogą być wykorzystywane do wielu różnych celów w ramach bezpieczeństwa funkcjonalnego, zgodnie z normami EN 61508 [1] oraz EN 61511 [2] (SIL – Safety Integrity Level), a także ochrony przeciwwybuchowej. Liczba rozwiązań, spełniających te wymogi, konsekwentnie rosła w ciągu ostatnich lat. W przeszłości używano niemal wyłącznie separatorów sygnałów dyskretnych, na przykład systemu ISpac firmy R.STAHL. Użytkownik mógł wykorzystywać pełen wachlarz odpowiednich separatorów. Dość długo jednak odpowiednie protokoły magistrali nie były dostępne dla rozproszonych systemów wej/wyj oraz Fieldbus. Obecnie sytuacja radykalnie się zmieniła. Protokoły takie jak ProfiSafe, Foundation Fieldbus (F-SIF) i inne protokoły konkretnych producentów są już dostępne dla komunikacji opartej o magistrale. Dzięki temu otwiera się wiele możliwości przed różnymi rozwiązaniami, od klasycznego standardu 4...20 mA, przez rozproszone wej/wyj, aż do technologii Fieldbus. Pojawia się więc pytanie o przyszłość, zalety i wady zgodnej z SIL technologii interfejsów.