Każde przedsiębiorstwo, niezależnie od wielkości, posiada system zarządzania ryzykiem. Różnica polega na organizacji i stopniu sformalizowania metod zarządzania tym ryzykiem. Właściciel prowadzący mikroprzedsiębiorstwo, np. firmę budowlaną, analizując otoczenie i swoje położenie, identyfikuje zagrożenia i ocenia ich wpływ na firmę, szacując ewentualny rozmiar strat w przypadku powstania zagrożenia, a także poddaje pod dyskusję to, w jaki sposób reagować na zaistniałe zagrożenie.

Tradycyjna teoria wybuchowości gazu nie odnosi się w wystarczającym zakresie do zjawisk, takich jak czas wywołania i zimne płomienie, względem wszystkich zastosowań. Działanie poza obszarem zapłonu i poniżej temperatury samozapłonu może wydawać się bezpieczne, ale reakcje przedwczesnego zapłonu i powiązane zjawiska utleniania mogą prowadzić do wystąpienia nieoczekiwanego wybuchu.

Do grupy najczęściej wykorzystywanych substancji niebezpiecznych można zaliczyć paliwa. Zagrożenia wynikające z ich właściwości mogą występować na etapie wytwarzania, transportowania, magazynowania i przetwarzania. Każdy z tych procesów ze względu na właściwości paliw obarczony jest ryzykiem wystąpienia pożaru, wybuchu i/lub skażenia toksycznego.

Biorąc pod uwagę wielowymiarowość danych i działań w celu optymalnej redukcji ryzyka w sposób trwały, jedynym sposobem poradzenia sobie z tak postawionym zadaniem jest zespołowe podejście do jego wykonania. Sposobów definiowania pracy zespołowej jest wiele i są one zasadniczo skierowane głównie na działania wytwórcze. Tymczasem praca zespołowa w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa w znacznej mierze opiera się na podejściu kulturowym. Jak każda praca zespołowa ma ona swój wyznaczony cel ogólny, cele i zadania cząstkowe oraz lidera zespołu i jego członków.

Coraz szybszy rozwój obiektów i systemów produkcyjnych z wieloma węzłami krytycznymi zmusza duże zakłady przemysłu procesowego do wprowadzenia nowoczesnych systemów zarządzania bezpieczeństwem. Jeden z dużych zakładów przemysłu chemicznego zaprosił Dział Ekspertyz firmy ASE do współpracy i przedstawienia propozycji sposobu wykonania takiego systemu. We współpracy z Politechniką Gdańską Dział Ekspertyz ASE zaproponował i zrealizował jako pierwszy krok Audyt wstępny systemu zarządzania bezpieczeństwem procesowym i funkcjonalnym.

Nowe przepisy ochrony środowiska dotyczące konieczności ograniczenia emisji NO x do atmosfery wymagają od zakładów produkujących energię przeprowadzenia modernizacji instalacji spalania w kotłach. Aby to zrealizować, należy wykonać analizę zagrożeń, a następnie projekt i wdrożenie. Firma ASE wykonała analizę HAZOP dla modernizowanej instalacji w elektrowni w obecności użytkownika, projektanta oraz dostawcy technologii z Niemiec.

Wprowadzenie w procesie produkcyjnym zmian polegających na zastosowaniu substancji o odmiennych właściwościach lub zmianie parametrów procesowych może skutkować tym, że maszyna będzie pracowała poza zakresem bezpiecznych warunków pracy określonych przez producenta.

Artykuł przedstawia podstawy metodologii oceny ryzyka poważnej awarii przemysłowej będącej adaptacją do warunków polskich metodologii ARAMIS opracowanej w ramach projektu realizowanego w V Programie Ramowym UE. Metodologia zawiera dwa podstawowe elementy: identyfikację referencyjnego scenariusza zdarzeń i identyfikację ryzyka poważnej awarii. Artykuł jest wynikiem realizacji I etapu projektu VI.B.09 „Opracowanie metod i narzędzi zintegrowanego zarządzania ryzykiem zawodowym, społecznym i środowiskowym dla zagrożeń stwarzanych przez awarie przemysłowe” stanowiącego element Programu Wieloletniego „Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy”.

Zarządzanie bezpieczeństwem obejmuje dwa obszary. Jednym z nich jest definiowanie sytuacji związanej z ryzykami pojawiającymi się w związku procesami produkcyjnymi, drugim – wpływanie na ich ograniczenie do poziomu akceptowalnego.

Katastrofy i awarie instalacji przemysłowych, które wydarzyły się w ostatnich latach, sprawiły, że tematyka bezpieczeństwa i niezawodności zakładów zwiększonego ryzyka stała się tematem zainteresowania zarówno osób zaangażowanych bezpośrednio w realizację zadań związanych z budową, eksploatacją czy modernizacją danych obiektów, tj. projektantów, inwestorów, kadry technicznej i użytkowników końcowych, ale również świata polityki czy społeczności lokalnych. W związku z powyższym oczywista wydaje się konieczność szybkiego i skutecznego opracowania bądź aktualizacji istniejących systemów zarządzania bezpieczeństwem w różnych sektorach przemysłu i transportu w celu ograniczenia ryzyka, a następnie utrzymania go na odpowiednio niskim poziomie – zarówno pod względem zapewnienia bezpieczeństwa ludzi, ochrony środowiska lub redukcji strat majątkowych i ekonomicznych, w tym związanych z przestojami produkcyjnymi czy utratą reputacji.