Artykuł przedstawia podstawy metodologii oceny ryzyka poważnej awarii przemysłowej będącej adaptacją do warunków polskich metodologii ARAMIS opracowanej w ramach projektu realizowanego w V Programie Ramowym UE. Metodologia zawiera dwa podstawowe elementy: identyfikację referencyjnego scenariusza zdarzeń i identyfikację ryzyka poważnej awarii. Artykuł jest wynikiem realizacji I etapu projektu VI.B.09 „Opracowanie metod i narzędzi zintegrowanego zarządzania ryzykiem zawodowym, społecznym i środowiskowym dla zagrożeń stwarzanych przez awarie przemysłowe” stanowiącego element Programu Wieloletniego „Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy”.

Artykuł przedstawia podstawy metodologii oceny ryzyka poważnej awarii przemysłowej będącej adaptacją do warunków polskich metodologii ARAMIS opracowanej w ramach projektu realizowanego w V Programie Ramowym UE. Metodologia zawiera dwa podstawowe elementy: identyfikację referencyjnego scenariusza zdarzeń i identyfikację ryzyka poważnej awarii. Artykuł jest wynikiem realizacji I etapu projektu VI.B.09 „Opracowanie metod i narzędzi zintegrowanego zarządzania ryzykiem zawodowym, społecznym i środowiskowym dla zagrożeń stwarzanych przez awarie przemysłowe” stanowiącego element Programu Wieloletniego „Poprawa bezpieczeństwa i warunków pracy”.

To był zwyczajny dzień pracy dla drugiej zmiany w zakładzie syntezy. Od kilku dni tworzono i przetwarzano aktywne składniki pestycydów. Godzinę przed zakończeniem zmiany doszło do zapłonu mieszanki toluenu z powietrzem. Na szczęście wybuch nie nastąpił, powstał jednak pożar, w którym jeden z pracowników ucierpiał z powodu oparzeń. W konsekwencji zakład syntezy został zamknięty na kilka tygodni. Co się wydarzyło?

Dnia 1 lipca 2012 r. została opublikowana w Dzienniku Urzędowym Unii Europejskiej dyrektywa Parlamentu Europejskiego i Rady 2012/18/UE z dnia 4 lipca 2012 r. w sprawie kontroli zagrożeń poważnymi awariami związanymi z substancjami niebezpiecznymi, zmieniająca, a następnie uchylająca dyrektywę Rady 96/82/WE, zwana Dyrektywą Seveso III [1]. Jest to już trzecia dyrektywa dotycząca przeciwdziałania poważnym awariom przemysłowym i ograniczania ich skutków, nie licząc jednej dyrektywy zmieniającej.

Autorytet jest potrzebny dla grupy analitycznej. Od wiedzy, kompetencji i poziomu władzy szefa zespołu zajmującego się bezpieczeństwem zależy, w jaki sposób dane zadanie zostanie potraktowane przez osoby, które są podmiotem działań. Od poziomu autorytetu nadanego grupie analitycznej zależy, czy i w jakich warunkach zostaną udostępnione wszystkie dane wejściowe do analiz ryzyka i wypracowania rozwiązań redukujących ryzyko. Autorytet jest w istocie odpowiedzią na występowanie sytuacji szczególnie trudnych, czy to uzależnień i powiązań organizacyjnych / korporacyjnych, czy to utrzymywania się sytuacji nieakceptowanych. Jednak przede wszystkim ma kluczowe znaczenie dla zdefiniowania dystrybucji nakładów na zapewnienie bezpieczeństwa.

Wybuchy pyłów w przemyśle w istotnej mierze wiążą się z branżą spożywczą. Pierwsze wybuchy zdarzały się właśnie u producentów żywności: w obiektach młynowych, w magazynach sypkich surowców, a nawet w piekarni. Rozpatrywanie problematyki wybuchów pyłowych, mechanizmów ich powstawania i skutków oraz prób przeciwdziałania lub choćby niwelowania tychże skutków, przysparza wielu trudności. Wiedza w tej dziedzinie często jest domeną wybitnie ekspercką. Na ten temat powstało wiele opracowań i artykułów szczegółowych, również „Magazyn Ex” podejmował te zagadnienia. Szczególnie cennym i fundamentalnym opracowaniem jest angielskojęzyczne Dust Explosions In the Process Industries Rolfa Eckhoffa.

Niniejszy artykuł ma na celu zaznajomienie Czytelników z możliwymi konsekwencjami karno-administracyjnymi, które mogą spaść na przedsiębiorcę niezależnie od roszczeń cywilnych, posiadania ubezpieczenia na wypadek sytuacji awaryjnych, postępowań dyscyplinarnych wobec pracowników, którzy dopuścili się zaniedbania obowiązków itp.